Spis treści
Instrukcje warunkowe
Instrukcje warunkowe są podstawą każdego języka programowania. Używa się jej do wykonania pewnej instrukcji (lub bloku instrukcji), ale tylko w pewnych okolicznościach – zostanie spełniony określony warunek (lub cały zestaw warunków).
Przykład 4.1. Składnia instrukcji warunkowej
<?php if(wyrażenie_warunkowe) instrukcja wykonywana jeśli spełniony zostanie warunek elseif(inne_wyrażenie_warunkowe) instrukcja wykonywana jeśli spełniony zostanie drugi warunek, a pierwszy nie else instrukcja wykonywana jeśli nie zostanie spełniony żaden z warunków ?>
Wyrażeniem warunkowym jest w zasadzie dowolne wyrażenie, ponieważ za warunek uznawane jest wszystko co zwraca wartość, czyli wszystkie zmienne, wyrażenia logiczne, funkcje itp. Za spełniony warunek uznawana jest wartość większa od zera.
Przykład 4.2. Przykład instrukcji warunkowej
<?php
$a = 2;
$b = 5;
$c = 1;
if($a > $b)
echo "$a jest większe od $b";
elseif ($b > $c)
echo "$b jest większe od $c";
else
echo "$c jest większe od $a i $b";
if($a)
echo "Zmienna $a ma wartość większą od zera";
?>
Jeśli chcemy, aby po sprawdzeniu warunku wykonane zostało nie jedno, ale kilka poleceń, to te polecenia trzeba ująć w nawiasy klamrowe. Bez tego warunkiem objęta by była tylko jedna instrukcja po instrukcji if.
Instrukcje mogą być zagnieżdżane wewnątrz siebie.
Przykład 4.3. Zagnieżdżanie instrukcji warunkowych
<?php
$a = 6;
$b = 5;
$c = 1;
if($a > $b){
echo "$a jest większe od $b";
if($a > $c)
echo " i od $c"; // Powinien zostać wyświetlony napis "6 jest większe od 5 i od 1"
}
?>
Oczywiście możliwe jest korzystanie z warunków bardziej złożonych niż pojedyńcze porównanie wielkości zmiennych – do łączenia warunków niezbędne jest wykorzystanie operatorów logicznych opisanych w poprzednim rozdziale. Operator logiczny OR (lub) ma większy priorytet niż operator AND (i), więc aby sprawdzić jakiś warunek gdzie konieczna jest inna kolejność, niezbędne jest użycie nawiasów grupujących warunki. Na przykład chcemy aby jakaś instrukcja była wykonana jeśli zmienna $a jest większa od $b lub $c, i zmienna $d była równa $e. Jeśli chcielibyśmy zapisać to bez żadnych nawiasów: $a > $b || $a > $c && $d == $e to efekt byłby zupełnie inny od zamierzonego: instrukcja była by wykonana jeśli $a było by większe od $b, lub jeśli $a było by większe od $a i $d było by równe $e. Poprawna konstrukcja to ($a > $b || $a > $c) && $d == $e.
Przykład 4.4. Grupowanie warunków
<?php
$a = 6;
$b = 5;
$c = 7;
$d = 6;
$e = 6;
if( ($a > $b || $a > $c) && // Nawiasy klamrowe nie są potrzebne - to
$d == $e ) // 2 linie ale jedna instrukcja
echo 'Zmienna $a jest większa od $b a zmienna $d jest równa $e, '.
'więc ten tekst pokaże się.'; // Taka konstrukcja jest dozwolona
?>
Pętla FOR
Czasem zachodzi potrzeba wykonania jakiejś czynności określoną ilość razy. Z pomocą przychodzi jedna z najczęściej używanych składni w większości języków programowania, czyli pętla FOR. Ogólny zapis wygląda tak:
Przykład 4.5. Pętla FOR
<?php
for( inicjalizacja zmiennych ; sprawdzenie warunku ; modyfikacja zmiennych) {
blok wyrażeń
}
?>
Jak widać, w tej pętli podaje się 3 wyrażenia jako parametry: inicjalizację zmiennych, czyli ustawienie początkowych wartości dla zmiennych kontrolujących pętlę, sprawdzenie warunku, czyli wyrażenie logiczne kontrolujące pętlę – pętla będzie wykonywana dopóki ten warunek jest prawdziwy, oraz modyfikację zmiennych kontrolujących pętlę – bez tego pętla będzie wykonywała się w nieskończoność (oczywiście wartość tych zmiennych można modyfikować wewnątrz pętli, ale jest to niezalecane). Przykład najprostszej pętli, która wypisze cyfry od 1 do 10:
Przykład 4.6. Przykład użycia pętli for
<?php for( $x = 1; $x <= 10; $x++ ) echo $x."<br>"; ?>
Pętla while
Innym rodzajem pętli jest pętla WHILE. Jest ona wykorzystywana w sytuacjach, kiedy niezbędne jest wykonywanie jakiejś operacji dopóki nie zostanie spełniony warunek.
Przykład 4.7. Pętla while
<?php
while( warunek ){
...
instrukcje
...
}
?>
Można na przykład za pomocą tej pętli zapisać odpowiednik pętli FOR z poprzedniego przykładu.
Przykład 4.8. Przykład użycia pętli while
<?php
$x=1;
while($x <= 10){
echo $x."<BR>";
$x++;
}
?>
Pętla do…while
Odmianą pętli while jest pętla do…while. Od zwykłej pętli while różni się ona tym, że polecenia zawarte w pętli będą przynajmniej raz wykonane – w przypadku pętli while tak być nie musi, to znaczy jeśli za pierwszym razem warunek nie zostanie spełniony to polecenia z pętli nigdy nie zostaną wykonane. W przypadku tej pętli zostano one wykonane przynajmniej ten pierwszy raz.
Przykład 4.9. Pętla do … while
<?php
do {
...
instrukcje
...
} while( warunek );
?>
Przerywanie wykonań pętli
Czasem zachodzi potrzeba przerwania danej iteracji (powtórzenia) pętli i przejścia do następnej iteracji. Z pomocą wtedy przychodzi instrukcja continue. Wystarczy wstawić ją w odpowiednie miejsce wewnątrz pętli. Przykład (niezbyt wyszukany):
Przykład 4.10. Instrukcja continue
<?php
for($x = 1; $x<=100; $x++) {
if($x % 2 != 0)
continue;
echo $x." ";
}
?>
Po uruchomieniu powyższego przykładu powinniśmy zobaczyć liczby parzyste od 1 do 100. Oczywiścje można to zapisać łatwiej.
Przykład 4.11. Wyświetlanie liczb parzystych
<?php
for($x = 2; $x <= 100; $x+=2) {
echo $x." ";
}
?>
Istenie też polecenie, które powoduje całkowite wyjście z pętli – nie tylko z bieżącej iteracji. To polecenie to "literal">brake. Załóżmy, że zmienna $nazwa to zmienna podana z formularza:
Przykład 4.12. Instrukcja brake
<?php
for($x = 0; $x<10; $x++) {
if($x%2==0)
echo $x." ";
if($nazwa == "Test1")
break;
}
?>
Składnia switch
Składnia switch jest instrukcją warunkową, ale jedną zmienną można porównać nie z jedną wartością, ale z kilkoma. Niestety nie można konstruować złożonych warunków – możliwe jest tylko proste porównywanie (równoważne instrukcji: if($zmienna=="wartość") instrukcja).
Przykład 4.13. Składnia switch
<?php
switch($zmienna){
case 'wartość1':
...
instrukcje
...
break;
case 'wartość2':
...
instrukcje
...
break;
default:
...
instrukcje
...
}
?>
Instrukcje zawarte po identyfikatorze „default” wykonywane są jeśli zmienna $zmienna nie przyjęła wartości „wartość1” i „wartość2” (dla tego przykładu). Aby móc dobrze wykorzystać tą składnię warto jest dokładnie wiedzieć jak ona działa. Instrukcje są przetwarzane linia po linii. Parser przechodzi do pierwszej linii „case” pasującej do zmiennej. Następnie przetwarzane są wszystkie linie wewnątrz nawiasów klamrowych aż do napotkania instrukcji break – nawet jeśli po drodze znajdują się instrukcje „case”.
Przykład 4.14. Przykład użycia składni switch
<?php
$i = 3;
switch($i){
case 0:
case 1:
case 2:
case 3:
echo "Zmienna $i jest mniejsza bądź równa od trzech\n";
break;
case 4:
echo "Zmienna $i jest równa cztery\n";
break;
default:
echo "Zmienna $i jest większa od czterech\n";
}
?>